ŚWIADCZENIA RODZINNE I OPIEKUŃCZE
Ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych następuje na wniosek osoby ubiegającej się.
Świadczenia rodzinne i opiekuńcze przyznaje się na podstawie ustawy z dnia 28 listopada 2003r. o świadczeniach rodzinnych.
1. Zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku przysługują:
• do ukończenia przez dziecko 18 roku życia
• do ukończenia nauki w szkole, jednak nie dłużej niż do ukończenia 21 roku życia
• do 24 roku życia, jeżeli kontynuuje naukę w szkole lub szkole wyższej i posiada orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności
Kryterium dochodowe:
• 674 zł – dochód na osobę w rodzinie
• 764 zł – dochód na osobę w rodzinie w przypadku, gdy członkiem rodziny jest dziecko posiadające orzeczenie o niepełnosprawności
Wysokość zasiłku rodzinnego:
• 95 zł na dziecko do ukończenia 5 roku życia
• 124 zł na dziecko do ukończenia 18 roku życia
• 135 zł na dziecko powyżej 18 roku życia
Dodatki do zasiłku rodzinnego z tytułu:
• urodzenia dziecka (jednorazowy)
• opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego
• samotnego wychowywania dziecka
• wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej
• kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego
• rozpoczęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania
• rozpoczęcia roku szkolnego (jednorazowy)
Okres zasiłkowy:
Od 1 listopada do 31 października następnego roku
Wymagane dokumenty:
dokumenty stwierdzające wysokość dochodu rodziny, w tym odpowiednio:
a) oświadczenia członków rodziny o dochodach osiągniętych w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy, innych niż dochody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych w art. 27, art. 30b, art. 30c, art. 30e i art. 30f ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych,
b) oświadczenia członków rodziny rozliczających się na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne o dochodzie osiągniętym w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy;
c) zaświadczenie właściwego organu gminy, nakaz płatniczy albo oświadczenie o wielkości gospodarstwa rolnego wyrażonej w hektarach przeliczeniowych ogólnej powierzchni w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy; wzór oświadczenia określa załącznik nr 6 do rozporządzenia,
d) odpis podlegającego wykonaniu orzeczenia sądu zasądzającego alimenty na rzecz osób w rodzinie lub poza rodziną lub odpis protokołu posiedzenia zawierającego treść ugody sądowej, lub odpis zatwierdzonej przez sąd ugody zawartej przed mediatorem, zobowiązujących do alimentów na rzecz osób w rodzinie lub poza rodziną,
e) przekazy lub przelewy pieniężne dokumentujące wysokość zapłaconych alimentów, jeżeli członkowie rodziny są zobowiązani orzeczeniem sądu, ugodą sądową lub ugodą zawartą przed mediatorem do ich płacenia na rzecz osoby spoza rodziny,
f) w przypadku, gdy osoba uprawniona nie otrzymała alimentów albo otrzymała je w wysokości niższej od ustalonej w orzeczeniu sądu, ugodzie sądowej lub ugodzie zawartej przed mediatorem,
g) zaświadczenie organu prowadzącego postępowanie egzekucyjne o całkowitej lub częściowej bezskuteczności egzekucji alimentów, a także o wysokości wyegzekwowanych alimentów, lub informację właściwego sądu lub właściwej instytucji o podjęciu przez osobę uprawnioną czynności związanych z wykonaniem tytułu wykonawczego za granicą albo o niepodjęciu tych czynności, w szczególności w związku z brakiem podstawy prawnej do ich podjęcia lub brakiem możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą, jeżeli dłużnik zamieszkuje za granicą,
oraz
• zaświadczenie szkoły albo oświadczenie o uczęszczaniu dziecka do szkoły – w przypadku gdy dziecko ukończyło 18. rok życia,
• zaświadczenie szkoły wyższej albo oświadczenie o uczęszczaniu do szkoły wyższej – w przypadku osoby uczącej się lub osoby legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności, jeżeli osoba uczy się w szkole wyższej,
• odpis prawomocnego orzeczenia sądu orzekającego rozwód lub separację albo odpis zupełny lub skrócony aktu zgonu małżonka lub rodzica dziecka – w przypadku osoby samotnie wychowującej dziecko;
• odpis zupełny aktu urodzenia dziecka – w przypadku gdy ojciec jest nieznany;
• odpis prawomocnego orzeczenia sądu oddalającego powództwo o roszczenia alimentacyjne;
• odpis prawomocnego orzeczenia sądu zobowiązującego jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka;
• odpis prawomocnego postanowienia sądu orzekającego przysposobienie lub zaświadczenie sądu rodzinnego lub ośrodka adopcyjnego o prowadzonym postępowaniu sądowym w sprawie o przysposobienie dziecka;
• orzeczenie sądu o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka;
• dokument określający datę utraty dochodu oraz wysokość utraconego dochodu,
• dokument określający wysokość dochodu uzyskanego przez członka rodziny oraz liczbę miesięcy, w których dochód był osiągany – w przypadku uzyskania dochodu w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy,
• dokument określający wysokość dochodu uzyskanego przez członka rodziny z miesiąca następującego po miesiącu, w którym dochód został osiągnięty – w przypadku uzyskania dochodu po roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy;
• odpis zupełny lub skrócony aktów zgonu rodziców lub odpis podlegającego wykonaniu orzeczenia sądu zasądzającego alimenty lub odpis protokołu posiedzenia zawierającego treść ugody sądowej, lub odpis zatwierdzonej przez sąd ugody zawartej przed mediatorem zobowiązujących do alimentów;
• kartę pobytu – w przypadku cudzoziemca przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z okolicznościami, o których mowa w art. 127 lub art. 186 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, lub w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej;
• kartę pobytu i decyzję o udzieleniu zezwolenia na pobyt czasowy – w przypadku cudzoziemca posiadającego kartę pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy”;
• inne dokumenty, w tym oświadczenia, niezbędne do ustalenia prawa do zasiłku rodzinnego oraz dodatków do zasiłku rodzinnego.
Tryb przyznawania świadczeń:
• złożenie wniosku wraz z dokumentami,
• przyznanie świadczenia w formie decyzji administracyjnej w ciągu 30 dni od złożenia wniosku.
Od decyzji przysługuje stronie odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego.
2. Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka przysługuje:
• matce, ojcu, opiekunowi prawnemu albo opiekunowi faktycznemu dziecka, jeżeli dochód
rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 1.922 zł
• z tytułu urodzenia się żywego dziecka
• jeżeli kobieta pozostawała pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży
do porodu oraz udzielono jej świadczeń zdrowotnych w każdym z trymestrów ciąży –
pozostawanie pod opieką medyczną potwierdza się zaświadczeniem lekarskim lub
zaświadczeniem wystawionym przez położną
• jednorazowo w wysokości 1.000 zł
Wniosek o wypłatę świadczenia składa się w terminie 12 miesięcy od dnia narodzin dziecka a w przypadku dziecka objętego opieka prawną, opieką faktyczną albo dziecka przysposobionego – w terminie 12 miesięcy od dnia objęcia dziecka opieką lub przysposobienia – wniosek złożony po terminie pozostanie bez rozpatrzenia.
Wymagane dokumenty:
• zaświadczenie lekarskie potwierdzające podleganie przez kobietę opiece medycznej oraz dokumenty wskazane przy ubieganiu się o zasiłek rodzinny.
3. Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje:
• bez względu na dochody w rodzinie
• niepełnosprawnemu dziecku legitymującemu się orzeczeniem niepełnosprawności
• osobie niepełnosprawnej powyżej 16 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o
znacznym stopniu niepełnosprawności lub umiarkowanym stopniu
niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała przed ukończeniem 21 roku życia
• osobie, która ukończyła 75 lat
• w wysokości 153 zł miesięcznie
Wymagane dokumenty:
• orzeczenie o niepełnosprawności lub o znacznym stopniu niepełnosprawności
• inne dokumenty oraz oświadczenia niezbędne do ustalenia prawa do zasiłku pielęgnacyjnego
4. Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje:
• bez względu na dochody w rodzinie
• w związku z niepodejmowaniem lub rezygnacją z zatrudnienia lub innej pracy
zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o
niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej
opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością
samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna
dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, albo osobą legitymującą się
orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności
• od dnia 1 stycznia 2017 r. świadczenie pielęgnacyjne wynosi 1.406 zł miesięcznie
Wymagane dokumenty:
• orzeczenie o niepełnosprawności lub o znacznym stopniu niepełnosprawności
• zaświadczenie placówki zapewniającej całodobową opiekę w przypadku umieszczenia w
niej dziecka, o liczbie dni w tygodniu, w których korzysta w niej z całodobowej opieki albo
oświadczenie o niekorzystaniu przez więcej niż 5 dni w tygodniu z całodobowej opieki nad
dzieckiem umieszczonym w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w
specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym
• inne dokumenty oraz oświadczenia niezbędne do ustalenia prawa do świadczenia
pielęgnacyjnego
5. Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje:
Osobom, na których zgodnie z przepisami Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego ciąży obowiązek alimentacyjny, jeżeli:
• rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością
sprawowania stałej opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu
niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami:
konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie
ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału
na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji
• łączny dochód rodziny osoby sprawującej opiekę oraz rodziny osoby wymagającej opieki
w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 764 zł
• w wysokości 520 zł miesięcznie
Wymagane dokumenty:
• orzeczenie o niepełnosprawności lub o znacznym stopniu niepełnosprawności
• zaświadczenie placówki zapewniającej całodobową opiekę w przypadku umieszczenia w
niej dziecka, o liczbie dni w tygodniu, w których korzysta w niej z całodobowej opieki albo
oświadczenie o nieskorzystaniu przez więcej niż 5 dni w tygodniu z całodobowej opieki nad
dzieckiem umieszczonym w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w
specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym
• inne dokumenty oraz oświadczenia niezbędne do ustalenia prawa do specjalnego zasiłku
opiekuńczego
Świadczenie rodzicielskie
• przysługuje bez względu na dochody w rodzinie
• przysługuje matce lub ojcu dziecka, opiekunowi faktycznemu dziecka w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 7 roku życia (…), rodzinie zastępczej z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej, w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 7 roku życia (…), osobie, która przysposobiła dziecko, w przypadku objęcia dziecka opieką w wieku do ukończenia 7 roku życia (…).
• świadczenie rodzicielskie przysługuje w wysokości 1.000,00 zł miesięcznie z uwzględnieniem art. 17 c
ust 6.
• prawo do świadczenia rodzicielskiego ustala się, począwszy od miesiąca urodzenia lub przysposobienia dziecka, a w przypadku osób, o których mowa w art. 17c ust. 1 pkt 2 i 3, od miesiąca objęcia dziecka opieką, jeżeli wniosek o ustalenie prawa do świadczenia rodzicielskiego został złożony w terminie 3 miesięcy, licząc od dnia urodzenia lub przysposobienia dziecka, a w przypadku osób, o których mowa w art. 17c ust. 1 pkt 2i 3, od dnia objęcia dziecka opieką. W przypadku złożenia wniosku po terminie, nie później jednak niż w okresach, o których mowa w art. 17c ust. 3, prawo do świadczenia rodzicielskiego ustala się, począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek.
Wniosek o ustalenie prawa do świadczenia rodzicielskiego należy złożyć w ciągu 3 miesięcy od porodu, w przypadku złożenia wniosku w terminie późniejszym, świadczenie zostanie przyznane od momentu złożenia wniosku.
Uwaga !
Osoba pobierająca zasiłek dla bezrobotnych otrzyma świadczenie rodzicielskie będące różnicą pomiędzy pełną kwotą świadczenia rodzicielskiego i przyznanego zasiłku dla bezrobotnych pomniejszonego o kwotę zapłaconego podatku dochodowego od osób fizycznych.
Świadczenie rodzicielskie wlicza się do dochodu w innych systemach wsparcia rodzin, w szczególności przy ustalaniu prawa do świadczeń z pomocy społecznej, świadczeń rodzinnych, świadczeń z funduszu alimentacyjnego.